Een 45-jarige patiënte biedt zich in de praktijk aan met klachten na een rechter halsklierevidement en chemoradiotherapie in het kader van metastatische halksklier op basis van een niet-keratiniserend spinocellulair carcinoom met aanwezigheid van kapseldoorbraak ter hoogte van de orofarynx.

Inspectie bij deze patiënte geeft ons aan de rechter zijde een duidelijk atrofische halsregio, met littekenvorming ter hoogte van de mandibulahoek, (retro-)auriculair, en lateraal regio mm. Scaleni.

De klachten waarmee patiënte zich aanbiedt omvatten:

·        Bewegingsbeperking  CWK rotatie/lateroflexie  rechts

·        Pijn focaal: hoog-cervicaal/occipitaal , diep-oor, TMG

·        Pijn diffuus: cervicaal-lateraal, occipitaal, neus, clavicularegio

·        Heesheid

·        Matige slikproblemen

·        Ernstig huidretractie door littekenvorming in de diepte

Patiënte volgt sinds een aantal maanden logopedie voor de slikproblematiek / tongmobiliteit.  De effecten hiervan zijn zeer positief maar patiënte ervaarde een geleidelijk toenemende pijn zoals beschreven. De logopediste behandelt manueel de musculaire contracturen, doch dit blijkt onvoldoende om de pijn te reduceren. 

Op advies van de fysisch geneesheer wordt patiënte doorgestuurd voor onderzoek en behandeling Myofasciale Therapie.

Uit het klinisch onderzoek onthouden we het volgende:

·        Actief CWK rot/latfl rechts: beperkt en eindstandige pijn

·        Actief CWK rot/latfl links: beperkt (littekenrek)

·        Segmentaal: C1 re - C2 bilat. – C4 re – CTO

·        Spurling neg.

·        Neurogeen neg.

·        TMG rechts hypomobiel (matige deviatie mandibula)

·        Triggerpunten actief: Mm. Sternocleidomastoideus (pars clav.), Trapezius (TP1/2), Masseter

Dry needling werd opgestart vanuit de M. Sternocleidomastoideus, gekozen als belangrijkste spier vanuit het klinisch beeld.  Zowel pars clavicularis als pars sternalis worden behandeld.  Aan de heterolaterale zijde wordt enkel het pars clavicularis meegenomen. In deze eerste behandeling worden verder TP1 en TP2 van M. Trapezius geprikt. Manueel werden na de Dry-Needling de segmentale beperkingen rustig aangepakt met oscillaties, distractie-mobilisatie.

Eén week na de behandeling vertelt patiënte het positief resultaat die zij ervaarde nadien.  Er was wat rebound-pijn geweest, kennelijk normaal, maar wat vooral opviel nadien is dat de heesheid een stuk minder was.  De initiële pijn was nadien beter, maar bleef zich toch nog situeren rondom het oor en TMG.

In de tweede behandeling werd gestart met de ketting vertrekkend vanuit de M. Masseter. Mm. Pterygoideus Medialis en Lateralis worden eveneens geprikt.   Opmerkelijk is de hevige reactie van het onderste TP van de M. Pterygoideus Medialis die hevig twitcht bij aanprikken.  Patiënte vermeldt  (welliswaar nu bij aanprikken heviger) een herkenbare soms spontaan optredende pijn in deze regio. De behandeling wordt verder uitgewerkt met mobilisatie TMG re, stretching en cervicale oscillaties hoog-cervicaal.

De behandelingen werden verder op die manier opgebouwd, telkens vertrekkend vanuit een spier met respectievelijke spierketting i.f.v. de pijnzone. Spieren die naast de al aangehaalde spieren soms in de behandeling opgenomen worden zijn Mm. Multifidi (CWK), Semispinalis Capitis en Cervicis.

Het spreekt voor zich dat het finale resultaat van de behandelingen, gezien de aard van het letsel, de littekenvorming postoperatief en na radiotherapie, niet voorspelbaar is.  Intussen zijn we een zestal maanden verder en komt patiënte à rato van één maal om de twee à drie weken in behandeling. Naast Myofasciale Therapie volgt patiënte verder logopedie, waarbij aandacht wordt besteed aan tongmobilisatie, sliktraining.

De klachten zijn in vergelijking met de beginsituatie drastisch verminderd.  De mobiliteit cervicaal is nagenoeg genormaliseerd, de heesheid is verdwenen, het slikprobleem stelt zich nog, zij het in veel mindere mate. De pijn is gereduceerd naar een zone achter de mandibulahoek, soms wat hoog-cervicaal. Patiënte vermeldt een pijnscore van 3/10. Na behandeling is patiënte een week pijnvrij. Zelf kan ze de dan terugkerende pijn onderdrukken door zelfstretch, warmte, een aangeleerd oefenschema (diepe nekflexoren, …), littekenmassage.